عفونت کلیه (پیلونفریت): معرفی، علائم ابتلا، پیشگیری و درمان بیماری
عفونت کلیه (پیلو نفریت) نوعی از عفونت ادراری است که معمولاً توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که از عفونت مثانه به کلیه منتقل می‌شوند و به‌طورکلی در مجرای ادراری یا مثانه شما شروع می‌شود و به یک یا هر دو کلیه شما ممکن است سرایت کند. زنان دارای عفونت‌های مثانه بیشتر (که همچنین به نام عفونت‌های دستگاه ادراری نامیده می‌شوند) نسبت به مردان هستند، زیرا فاصله مثانه تا مجرای ادراری که معمولاً باکتری‌ها زندگی می‌کنند، بسیار کوتاه و مستقیم است. بااین‌حال، عفونت معمولاً در مثانه باقی می‌ماند. زنان در حین بارداری بیشتر در معرض پیلونفریت هستند. عفونت کلیه و دیگر عفونت‌های دستگاه ادراری خطر ابتلا به زایمان زودرس را افزایش می‌دهند. اگر پروستات فرد بزرگ شود که یک عارضه شایع بعد از سن ۵۰ سالگی است، بیشتر احتمال دارد که مشکل پیلونفریت در این فرد به وجود بیاید. برای هم زنان و مردان اگر یکی از شرایط زیر را داشته باشند، بیشتر احتمال دارد که پیلونفریت را تشخیص دهند مانند عفونت مجاری ادراری درمان‌نشده، بیماری دیابت، مشکلات عصبی که بر مثانه تأثیر می‌گذارد، سنگ کلیه، تومور مثانه و برگشت غیرطبیعی ادرار از مثانه به کلیه‌ها ، ریفلاکس ادراری و یک انسداد مربوط به توسعه غیرطبیعی دستگاه ادراری است. به‌ندرت، پیلونفریت بسیار شدید است، به‌خصوص در افراد سالمند یا افراد مبتلابه اختلال سیستم ایمنی، تهدیدکننده زندگی است. ازاین‌رو عفونت کلیه مستلزم مراقبت‌های پزشکی سریع است. این بیماری اگر به‌درستی درمان نشود، عفونت کلیه می‌تواند به‌طور مداوم به کلیه‌ها آسیب برساند یا این باکتری‌ها می‌تواند به جریان خون شما منتقل شود و باعث ایجاد عفونت‌های تهدیدکننده زندگی فرد مبتلا شود. درمان عفونت کلیوی که معمولاً مصرف یا تزریق آنتی‌بیوتیک‌ها را شامل شود، ممکن است نیاز به بستری شدن فرد در بیمارستان داشته باشد.
علائم ابتلا به عفونت کلیه
علائم و نشانه‌های عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- لرز
- درد پشت، پهلو یا درد کشاله ران
- درد شکم
- تکرر ادرار
- میل شدید به ادرار کردن
- سوزش احساس یا درد هنگام ادرار کردن
- تهوع و استفراغ
- وجود چرک یا خون در ادرار (هماچوری)
- بوی بد ادرار یا ادرار تیره رنگ
علل ابتلا به عفونت کلیه
باکتری‌هایی که از طریق مجاری ادراری بدن شما وارد دستگاه ادراری خود می‌شوند، می‌توانند تکثیر یابند و به کلیه‌های شما منتقل شوند. این امر شایع‌ترین علت ابتلا به عفونت کلیه است. باکتری‌ها مولد عفونت درجاهای دیگر بدن نیز می‌توانند از طریق جریان خون شما به کلیه‌ها گسترش پیدا کنند. اگر چه عفونت کلیه غیرمعمول است، ممکن است در شرایطی به‌عنوان‌مثال، اگر شما یک سوند یا دریچه قلب شما آلوده شده باشد، این امر اتفاق بیفتد. همچنین به‌ندرت، عفونت کلیه پس از عمل جراحی کلیه اتفاق می‌افتد.
عوامل خطر در عفونت کلیه
عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت کلیه می‌شوند عبارت‌اند از:
- جنسیت: مجرای ادرار در زنان کوتاه‌تر از مردان است که باکتری‌ها را از خارج از بدن به مثانه می‌رساند. نزدیکی مجرای ادرار و واژن نیز فرصت بیشتری برای وارد شدن عفونت به مثانه را ایجاد می‌کند. بعد از درگیر شدن مثانه، عفونت می‌تواند به کلیه‌ها گسترش یابد. زنان باردار در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت کلیه هستند.
- داشتن یک انسداد مجاری ادراری: این حالت شامل مواردی است که جریان ادرار یا توانایی شما برای تخلیه مثانه هنگام ادرار را کاهش می‌دهد ازجمله سنگ کلیه، وجود حالتی غیرطبیعی در ساختار دستگاه ادراری و یا در مردان بزرگی غده پروستات بزرگ است.
- داشتن یک سیستم ایمنی ضعیف: این مورد مشکلات پزشکی است که سیستم ایمنی بدن شما مانند دیابت و HIV را مختل می‌کند. بعضی از داروها، مانند داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند اعضای بدن پیوند مصرف می‌شوند، اثر مشابهی دارند.
- وارد شدن صدمه به اعصاب اطراف مثانه. آسیب عصبی یا نخاع می‌تواند درک عفونت مثانه را مسدود کند به‌طوری‌که در هنگام پیشرفت عفونت کلیوی شما آگاه نباشید.
- با استفاده از کاتتر ادراری: کاتترهای ادرار لوله‌هایی هستند که برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می‌شوند. شما ممکن است یک کاتتر در طول و پس از برخی از اقدامات جراحی و آزمایش‌های تشخیصی و یا در هنگام بستری شدن استفاده کنید که همین امر ریسک ابتلای به عفونت کلیه را افزایش می‌دهد.
- داشتن یک بیماری که باعث ادرار شدن مسیر ادراری می‌شود: در ریفلاکس ادراری مقدار کمی از ادرار از مثانه شما را به سمت فوقانی مجاری ادراری و کلیه شما می‌رود. افراد مبتلابه این بیماری در معرض خطر ابتلا به عفونت کلیه در دوران کودکی و بزرگ‌سالی هستند.
عوارض ناشی از بیماری عفونت کلیه
اگر این بیماری درمان نشود، عفونت کلیه می‌تواند منجر به عوارض بالقوه جدی مانند موارد زیر می‌شود:
- زخم کلیه: این مورد می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیه، فشارخون بالا و نارسایی کلیه شود.
- مسمومیت خونی (سپتی سمی): کلیه‌های شما مواد دفعی از خون را تصفیه کرده و به بدن شما بازمی‌گرداند. داشتن عفونت کلیه می‌تواند باکتری‌ها را از این طریق به جریان خون شما گسترش دهد.
- عوارض بارداری: زنان مبتلابه عفونت کلیه در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به داشتن نوزادانی با وزن پایین در هنگام تولد در آن‌ها افزایش می‌یابد.
تشخیص عفونت کلیه
اگر پزشک به شما در مورد عفونت کلیه مشکوک شود، او از سایر مشکلات پزشکی مانند هرگونه عفونت قبلی و نشانه‌های اخیر در شما سؤال خواهد کرد. او علائم حیاتی (دما، ضربان قلب، فشارخون) شمارا بررسی می‌کند و بر شکم و شکاف شما فشار می‌آورد تا ببینید آیا حساسیت در نزدیکی کلیه شما وجود دارد یا خیر. در زنان، علائم پیلونفریت ممکن است شبیه به برخی از بیماری‌های منتقله از راه جنسی باشد، بنابراین پزشک ممکن است توصیه کند که معاینه لگنی را انجام دهید.
برای تشخیص پیلونفریت، پزشک آزمایش ادرار را برای جستجوی گلبول‌های سفید در ادرار و برای کشت جهت تعیین نوع باکتری که باعث عفونت می‌شود، درخواست می‌دهد. معمولاً پزشک شما همچنین آزمایش خون را درخواست می‌دهد؛ مانند ادرار، خون برای کشت فرستاده می‌شود. افراد مبتلا به پیلونفریت ممکن است باکتری در خون و ادرار داشته باشند.
طول مدت بیماری
اکثر بیماران مبتلابه پیلونفریت بدون عارضه دریافتند که علائم آن‌ها بعد از یک تا دو روز درمان با آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابند. بااین‌حال، حتی پس از بهبود علائم، معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها برای یک دوره ۱۰ تا ۱۴ روز تجویز می‌شوند.
پیشگیری از عفونت کلیه
برای پیشگیری از پیلونفریت اگر سابقه قبلی عفونت داشته باشید یا در معرض خطر هستید، موارد زیر را انجام دهید:
- چند لیوان آب در هر روز بخورید: آب باعث از بین بردن باکتری‌های ناشی از عفونت می‌شود. این عمل همچنین برای جلوگیری از سنگ کلیه که می‌تواند خطر پیلونفریت را افزایش دهد، کمک می‌کند.
- اگر شما یک زن هستید، در هنگام اجابت مزاج مراقب باشید: برای جلوگیری از گسترش باکتری روده و پوست از راست‌روده به دستگاه ادراری، زنان باید همیشه بعد از داشتن اجابت یا ادرار کردن درزمینهٔ آلوده شدن مجاری ادراری مراقب باشند.
- انتشار باکتری را در طول رابطه جنسی کاهش دهید: زنان بعد از رابطه جنسی باید ادرار کنند تا باکتری‌های مثانه را از بین ببرند. برخی از زنان که عفونت‌های مجاری ادراری را بعد از فعالیت دارند، می‌توانند در طول زمان مقاربت از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کنند تا از عفونت جلوگیری کنند.
- اگر یک مشکل عملکردی در سیستم ادراری مانند انسداد سنگ یا اختلالات مجاری ادراری وجود داشته باشد، جراحی می‌تواند برای بازگرداندن عملکرد عادی ادرار و جلوگیری از وقایع بعدی عفونت کلیه انجام شود.
درمان عفونت کلیه
پزشکان پیلونفریت را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند. در اکثر موارد بدون عارضه پیلونفریت، آنتی‌بیوتیک می‌تواند به‌صورت خوراکی (دهانی) داده شود و درمان معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز طول می‌کشد. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی معمولاً شامل تری متوپریم با سولفامتوکسازول (Bactrim و…)، سیپروفلوکساسین (Cipro) یا لووفلوکساسین (Levaquin) هستند، اما انتخاب آنتی‌بیوتیک به سابقه آلرژی و آزمایش باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شود بستگی دارد. هنگامی‌که دوره کامل آنتی‌بیوتیک را به پایان رسید، پزشک ممکن است درخواست یک نمونه ادرار دیگر برای بررسی این باکتری‌ها دهد.
اگر دچار تب بالا، لرزش یا حالت تهوع و استفراغ شدید، بیشتر احتمال دارد که دچار کم‌آبی شوید و ممکن است قادر به مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی نباشید. در این صورت، ممکن است به درمان بیمار در بیمارستان نیاز داشته باشید تا آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت داخل وریدی (به ورید) تزریق شوند. تب بالا و لرز نیز ممکن است نشانه‌هایی باشد که عفونت کلیه شما به جریان خون شما گسترش‌یافته است و می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن شما منتقل شود. اگر پزشک شما نگران است که شما ممکن است یک انسداد (مانند یک سنگ کلیه که در حالب گیر کرده است) یا یک اختلال عملکردی در سیستم ادراری خود داشته باشید، ممکن است آزمون‌های دیگری مانند آزمون کامپیوتری (CT) یا سونوگرافی را درخواست کنید.
زمانی باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؟
اگر به خاطر یک عفونت ادراری تحت درمان قرار گرفتید و یا علائم و نشانه‌های بیماری در شما بهبود نمی‌یابید و یا درصورتی‌که علائم و نشانه‌های نگران‌کننده دارید، با پزشک خود ملاقات کنید. عفونت شدید کلیه می‌تواند منجر به عوارض تهدیدکننده زندگی شود. اگر علائم عفونت کلیوی همراه با ادرار خونریزی یا حالت تهوع و استفراغ دارید، باید فوراً به‌فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
هنگامی‌که توسط پزشک ویزیت می‌شوید، سؤال کنید که آیا پیش از آن شما باید مواردی را انجام دهید، مثلاً رژیم غذایی خود را برای آزمایش‌های خاص محدود کنید.
همچنین فهرستی از موارد زیر را تهیه کنید:
- علائم شما، ازجمله هرکدام به نظر نمی‌رسد مربوط به دلیل است که شما قرار ملاقات را برای آن برنامه‌ریزی‌شده باشد و همچنین زمانی که آن‌ها شروع شد را فهرست کنید.
- اطلاعات شخصی کلیدی، ازجمله تغییرات اخیر در زندگی، مانند یک شریک جنسی جدید و اینکه آیا تابه‌حال عفونت دستگاه ادراری قبلی یا عفونت‌های کلیوی را داشته‌اید.
- تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های دیگری که شما مصرف می‌کنید، ازجمله دوز مصرفی این داروها را یادداشت کنید.
سوالاتی برای اینکه از پزشک خود بپرسید
در صورت امکان، از یک عضو خانواده یا دوستان خود برای کمک به خاطر سپردن اطلاعاتی که از پزشک دریافت می‌کنید، کمک بگیرید.
برای عفونت کلیه، سؤالاتی که شما از پزشک خود می‌پرسید عبارت‌اند از:
- علت احتمالی عفونت کلیه چیست؟
- به چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟
- چه درمانی را توصیه می‌کنید؟
- عوارض بالقوه درمان چیست؟
- آیا من نیاز به بستری شدن دارم؟
- چگونه می‌توانم از ابتلا به عفونت‌های کلیوی در آینده پیشگیری کنم؟
- من بیماری‌های دیگری نیز دارم، چگونه می‌توانم آن‌ها را کنترل و مدیریت کنم؟
- آیا بروشور یا سایر مواد چاپی وجود دارد که من می‌توانم داشته باشم؟ چه وب‌سایت‌هایی را برای مطالعه بیشتر توصیه می‌کنید؟
اگر سؤالات دیگری برای مطرح کردن در ذهن دارید، در بیان آن‌ها تردید نکنید.
چه سؤالاتی را باید از پزشک خود انتظار داشته باشید
ممکن است پزشک شما از شما سؤالاتی مانند موارد زیر را بپرسد:
- علائم شما مداوم یا گاه‌به‌گاه است؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- چه چیزی به نظر می‌رسد، علائم عفونت کلیه را در شما بهبود می‌بخشد؟
- چه چیزی به نظر می‌رسد، علائم عفونت کلیه را در شما بدتر می‌کند؟
پیش‌آگهی عفونت کلیه
یک قسمت از پیلونفریت بدون عارضه به‌ندرت سبب آسیب دائمی کلیه در فرد بالغ می‌شود. بااین‌حال، عفونت‌های مکرر پیلونفریت می‌تواند باعث ایجاد بیماری مزمن (طولانی‌مدت) کلیه در کودکان، افراد دیابت و بزرگ‌سالانی که اختلالات ساختاری دستگاه ادراری یا بیماری‌های عصبی را که عملکرد مثانه را مختل می‌کند دارند، می‌شود. اگر عفونت را به‌راحتی پاک‌سازی نکنید، مثل یک فرد مبتلابه سنگ کلیه یا سایر اختلالات دستگاه ادراری، این بیماری می‌تواند مزمن شود.
موافقت‌نامه مراقبت
شما حق دارید به برنامه‌ریزی مراقبت‌های خود کمک کنید. برای کمک به این طرح، باید درباره عفونت کلیه مطالب موردنیاز را یاد بگیرید. سپس می‌توانید در مورد گزینه‌های درمان خود با پزشک مشورت کنید. با پزشک خود باید تصمیم بگیرید که چه چیزی برای درمان شما مورداستفاده قرار خواهد گرفت. شما همیشه حق دارید که از درمان پیشنهادی استفاده نکنید.
منبع: drugs.com
این مقاله توسط داروباکس به صورت اختصاصی، ترجمه شده است.
