دوکسپین

دوکسپین ( Silenor ) یکی از جدیدترین داروهایی است که برای درمان بی خوابی مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته است.

مکانیسم دقیق داکسپین در اختلال خواب نامشخص است ولی تصور می شود روی رسپتور هیستامینی موثر باشد.

دوز داکسپین در اختلالات خواب بسیار پایین تر از دوز معمول آن در اختلال افسردگی است و در این دوز پایین است که این دارو فقط برای درمان بی خوابی استفاده می شود.این دارو در دوز پایین (زیر 10 میلی گرم) بنظر نمی رسد با سایر داروها تداخل چندانی داشته باشد.

دوکسپین در بارداری جزو گروه C است (یعنی اثر دقیق آن بر جنین انسان نامشخص است و بهتر است از مصرف دارو در بارداری اجتناب شود).

این دارو عمدتا در بیماران مسن تر با بی خوابی اولیه و مشکل در شروع به خواب رفتن ، بیدار شدن مکرر از خواب ، و یا مدت خواب کمتر از 6.5 ساعت  مورد استفاده قرار می گیرد.

نحوه اثرگذاری دوکسپین

داروی دوکسپین به واسطه اثر ضدی که روی گیرنده های هیستامین H1 می گذارد موجب خواب آلودگی می شود. اما به صورت کلی مکانیسم تأثیرگذاری آن چندان مشخص نیست. از این رو ممکن است روی افسردگی هم تأثیراتی داشته باشد و احتمال افزایش غلظت سیناپسی سروتونین و نوراپی نفرین را هم دارد. بنابراین باید در دوزهای دقیق و محدود مصرف شود تا اثرات سوء نداشته باشد.

نکات مهم در مورد دوکسپین

• عوارض جانبی شایع دوکسپین عبارتند از خواب آلودگی  و حالت تهوع
• دوکسپین را نباید همراه با غذا و یا الکل مصرف کرد
• مصرف دوکسپین با سایر داروهای خواب آور موجب تشدید اثرات خواب آور داروها خواهد شد.
•  دوکسپین را حداقل سه ساعت بعد از آخرین وعده غذایی خود مصرف کنید.
•  قرص یا کپسول دوکسپین را بهتر است حدود 30 دقیقه قبل از خواب مصرف کنید.
•  پس از مصرف دوکسپین، فعالیت های خود را به کارهایی که نیاز به آماده شدن برای خواب دارند محدود کنید.
• دوکسپین را تنها زمانی  استفاده کنید که قادر به خواب شب کامل (7 تا 8 ساعت)باشید.
• دوکسپین در روزهای اول استفاده ممکن است باعث بدتر شدن افسردگی شود و باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود.

عوارض جانبی دوکسپین عبارتند از:

•     خواب آلودگی و سرگیجه .
•     تهوع
•     علائم سرماخوردگی : از جمله گرفتگی بینی ، عطسه و گلودرد .
•     احساس سرگیجه ، حالت خواب آلودگی و یا خستگی .
•     تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست و از دست دادن اشتها .
•     خشکی دهان .
•     تغییرات وزن .
•     عدم هماهنگی جرکتی.
•     رویاهای عجیب و غریب .
•     تاری دید ، سردرد، وزوز گوش
•     افزایش تعریق .
•     تورم پستان  ( در مردان و زنان )
•     کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی، و یا مشکل در رسیدن به اوج لذت جنسی.

عوارض جانبی جدی ولی بسیار ناشایع دوکسپین عبارتند از :

•     ضربان قلب سریع و تپش قلب .
•     سردرگمی ، توهم ، افکار غیر معمول و یا رفتارهای عجیب و غریب و تشنج
•     کبودی یا خونریزی ، ضعف غیر معمول .
•     احساس سرگیجه ، غش کردن .
•     حرکات بی قرار چشم ، زبان، فک، یا گردن .
•     لرزش یا تکان دادن غیر قابل کنترل بدن و اندامها .
•     کاهش جریان ادرار
•     تشنگی شدید همراه با سردرد ، تهوع، استفراغ و ضعف بدنی .

در درمان اختلالات خواب استفاده از داروهای خواب آور فقط برای کوتاه مدت (زیر 1 ماه)  است و این داروها برای استفاده بلند مدت مگر در شرایط استثنایی و خاص نیستند.

تداخلات دارویی دوکسپین

دوکسپین با داروهای زیر تداخل دارد:

• تضعیف کننده های CNS
• اکستراپیرامیدال
• کاهش اثرات هیستامین
• تشدید اثر کاهنده های فشار خون
• تشدید اثر سروتونرژیک
• هیپوناترم
• سوبسترای CYP2C19
• سوبسترای CYP2D6

هشدارها

در صورت بالا بودن فشار خون، و مخصوصا داخل چشم، ابتلا به بیماری های قلبی، اعتیاد به الکل، بیماری های خونی، اختلالات کبدی، ابتلا به حملات تشنچ، حساسیت به داروهای ضد افسردگی، هایپرتروفی پروستات، مشکلات گوارشی، بیماری و نارسایی کلیوی و گلوکوم با زاویه بسته، بهتر از داروی دوکسپین استفاده نشود.

توصیه های دارویی

• دوکسپین برای اثرگذاری به 2 تا 3 هفته زمان احتیاج دارد. بنابراین صبور باشید و مصرف دارو را عجولانه متوقف نکنید.
• در هنگام مصرف این دارو از انجام کارهایی که به تمرکز و دقت نیاز دارند، مانند رانندگی، خودداری نمایید.
• بهتر است کودکان و نوجوانان از این دارو استفاده نکنند، و چنانچه هم طبق تجویز پزشک خواستند دوکسپین مصرف کنند باید تا یکی دو هفته تنها نباشند و روند اثرگذاری دارو روی روحیه و خلقیات آنها بررسی شود.
• بیمارانی که برای اولین بار از این دارو استفاده می کنند کمی گیجی و سرگیجه را تجربه خواهند کرد. پس بهتر است در هنگام بلند شدن و نشستن کمی بیشتر مراقب باشند.
• اگر بعد از مصرف دوکسپین با مشکلات بینایی مواجه شدید بهتر است هرچه سریعتر به چشم پزشک مراجعه کنید.
• این دارو ممکن است باعث کم شدن سطح مایعات بدن شود، بنابراین در هنگام مصرف آن از مایعات زیاد استفاده کنید.
• مصرف دارو را بدون هماهنگی با پزشک متوقف نکنید.

داروهای هم خانواده دوکسپین

داروهای هم خانواده دوکسپین عبارتند از:

• کلومیپرامین
• پروتریپتیلین
• ماپروتیلین
• آموکساپین
• نورتریپتیلن

سایت کلینیک آلومینا معتبرترین و فعال ترین سایت اطلاعات پزشکی مغز و اعصاب و روان به زبان فارسی است.

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  مدیر دپارتمان مغز و اعصاب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.

تماس با ما