بیماری کاوازاکی ؛ علائم، علتها، تشخیص و درمان

بیماری کاوازاکی موجب تورم (التهاب) در دیواره عروق با اندازه متوسط در سراسر بدن می‌شود. این بیماری بیشتر بر کودکان اثر می‌گذارد. التهاب منجر به اثر بر عروق کرونری می‌شود که تامین کننده خوب به عضلات قلب هستند. بیماری کاوازاکی گاهی اوقات سندرم گره لنفی مخاطی نامیده می‌شود چون که به هنگام عفونت (غدد لنفاوی)، پوست و غشاهای مخاطی داخل دهان، بینی و گلو است. این بیماری یکی از عواملی است که منجر به بیماری قلبی در کودکان می‌شود. در صورتی که در اوایل این بیماری به آن پی برده شود، می‌توان آن را درمان کرد. اکثر کودکان بدون هیچ مشکلی درمان می‌شوند.

علائم بیماری کاوازاکی

علائم و نشانه‌های بیماری کاوازاکی در سه فاز ظاهر می‌شود.

فاز ۱

علائم و نشانه‌های فاز نخست عمدتا شامل موارد زیر هستند:

• تب بالا که معمولا بالاتر از دمای ۳۹ درجه است و بیش از ۳ روز طول می‌کشد
• قرمزی چشم شدید بدون چرک غلیظ
• دانه های قرمز روی بخشهای اصلی بدن و در ناحیه تناسلی
• لبهای قرمز، خشک، ترک خورده و قرمزی شدید و ورم زبان
• ورم، قرمزی پوست در کف دستها و کف پاها
• ورم غدد لنفاوی در گردن و جاهای دیگر
• کج خلقی

فاز ۲

در فاز دوم بیماری ممکن است کودک شما علائم زیر را داشته باشد:

• بلند شدن پوست دستها و پاها بخصوص در نوک انگشتان که اغلب به صورت تکه‌های بزرگ است
• درد مفصل
• استهال
• استفراغ
• درد شکمی

فاز ۳

در فاز سوم بیماری علائم و نشانه‌های به کندی پیش می‌روند مگر اینکه اختلالاتی بوجود آید. این وضعیت ممکن است هشت هفته قبل از اینکه دوباره سطح انرژی به حالت عادی برسد، طول بکشد.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد

اگر بچه‌های شما تبی دارند که بیش از ۳ روز طول می‌کشد، با پزشک کودکتان تماس بگیرید. همچنین در صورتی که کودک شما تب را همراه با چهار تا از علائم پایین و یا بیشتر دارد، به پزشک مراجعه کنید:

• قرمزی در هر دو چشم
• زبان بسیار متورم قرمز
• قرمزی کف دست یا کف پا
• کنده شدن پوست
• دانه‌های قرمز
• ورم غدد لنفاوی

درمان بیماری کاوازاکی در ۱۰ روز ابتدایی شروع بیماری، به میزان زیادی شانس صدمه طولانی مدت را کاهش می‌دهد.

علل

هیچ کس نمی‌داند علت بیماری کاوازاکی چیست اما دانشمندان به این باور معتقد نیستند که این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. برخی از نظریه‌ها این بیماری را به باکتری‌ها، ویروسها یا سایر عوامل محیطی نسبت می‌دهند اما هیچ کدام اثبات نشده است. ژنهای خاصی ممکن است موجب افزایش احتمال ابتلا در کودک شما شود. این بیماری احتمالا مسری نیست اما گاهی اوقات در خوشه‌های یک جامعه اتفاق می‌افتد. از هر ۱۰۰ هزار کودک ، ۸ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

عوامل خطر

سه چیز وجود دارد که خطر ابتلای کودک به این بیماری را افزایش می دهد:

• سن: کودکان زیر ۵ سال بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری کاوازاکی هستند.
• جنس: پسران کمی بیشتر از دختران در معرض ابتلا به بیماری کاوازاکی هستند.
• قومیت: کودکان آسیایی یا جزائر اقیانوس آرام همانند ژاپنی ها یا کره‌ای، نرخ بالاتری از ابتلا به این بیماری را دارند.

اختلالات

بیماری کاوازاکی منجر بیماری قلبی اکتسابی در کودکان می‌شود. البته با درمان موثر، تعداد کمی از آنها دچار صدمه طولانی مدت می‌شوند. حدود ۲۵% کودکان مبتلا به بیماری کاوازاکی دچار بیماریهای قلبی می شوند. بیماریهای قلبی عبارتند از:

• التهاب عروق خونی، معمولا عروق کرونری که خون قلب را تامین می‌کنند
• التهاب عضله قلب
• مشکلات دریچه قلب

هر یک از این اختلالات می‌تواند به قلب کودک صدمه بزند. التهاب عروق کرونری منجر به ضعف و برآمدگی دیواره عروق (آنوریسم) می‌شود. آنوریسم خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند منجر به حمله قلبی یا خونریزی داخلی کشنده شود. در درصد بسیاری از کودکانی که دچار مشکلات عروق کرونری می‌شوند، بیماری کاوازاکی می‌تواند موجب مرگ، حتی با وجود درمان شود. اخیرا در کودکان با عفونت کووید-۱۹ این بیماری بیشتر مشاهده است.

تشخیص بیماری کاوازاکی

هیچ تست تشخیصی خاصی برای این بیماری وجود ندارد. تشخیص شامل رد کردن بیماریهای ست که موجب علائمی مشابه می‌شوند از جمله:

• تب اسکارلت که بوسیله باکتریهای استرپتوکوکی ایجاد شده و منجر به تب، قرمزی، لرز و گلو درد می‌شود
• آرتریت روماتوئید کودکان
• سندرم استیونس- جانسون که اختلال غشاهای مخاطی است
• سندرم شوک سمی
• سرخک
• برخی از بیماری‌های ناشی از کنه همانند تب لکه‌ای کوهستان راکی

پزشک معاینه انجام خواهد داد و آزمایش خون و ادرار را توصیه می‌کند تا به تشخیص کمک کند. تستها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آزمایش خون: آزمایشهای خون به رد کردن بیماریهای دیگر و بررسی تعداد سلولهای خونی کمک خواهد کرد. بالا بودن تعداد گلبول سفید و وجود کم خونی التهاب، علائم بیماری کاوازاکی هستند. تست برای ماده‌‌ای به نام پپتید ناتریورتیک نوع ب (BNP) انجام می‌شود که به هنگامی قلب تحت فشار باشد آزاد می‌شود، این تست برای تشخیص بیماری کاوازاکی مفید است. البته تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا این یافته پذیرفته شود.

• نوار قلب: الکترودها به پوست کودک متصل می‌شوند تا تکانه‌های الکتریکی نبض کودک اندازه‌گیری شود. بیماری کاوازاکی موجب مشکلات ضربان قلب می‌شود.
• اکوکاردیوگرام: این تست سونوگرافی قلب است که نشان می‌دهد که کارکرد قلب در چه وضعیتی است و می‌تواند به تشخیص مشکلات مربوط به عروق کرونری کمک کند.

درمان

برای کاهش خطرات مشکلات ناشی از آن، پزشک کودکان سعی می‌کند در سریعترین زمان ممکن بیماری را درمان کند که احتمالا موقعی است که کودک تب دارد. هدف از درمان اولیه کاهش تب و التهاب و پیشگیری از صدمه قلبی است.

درمان برای بیماری کاوازاکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گاما گلوبولین: تزریق پروتئین ایمنی (گاماگلوبولین) از طریق رگ (داخل وریدی) می‌تواند خطر مشکلات عروق کرونری را کاهش دهد.
• آسپرین: دوزهای بالای آسپرین می‌تواند به درمان التهاب کمک کند. آسپرین همچنین درد و التهاب مفصل را هم کاهش می‌دهد که تب را هم به همان ترتیب کاهش خواهد داد.

درمان کاوازکی یک مورد کاملا استثنائی از آن قانونی ست که می‌گوید نباید به کودکان آسپرین بدهید. آسپرین با سندرم ری که یک بیماری نادر کشنده است، مرتبط است که در کودکان بهبود یافته از آبله مرغان یا آنفولانزا بوجود می‌آید. فقط تحت نظر ویژه پزشک باید به کودکان آسپرین داد.

به دلیل خطرات بیماریهای جدی، درمان اولیه برای بیماری کاوازاکی معمولا در بیمارستان انجام می‌شود.

پس از درمان اولیه

وقتی که تب فروکش کرد، باید به مدت ۶ هفته و در صورت وجود آنوریسم عروق کرونری به مدت طولانی‌تری به کودک آسپرین با دوز پایین داد. آسپرین از لخته خون جلوگیری می‌کند.

البته اگر کودک در دوره درمان دچار آنفولانزا یا آبله مرغان شد، مصرف آسپرین باید متوقف شود. مصرف آسپرین با سندرم ری ارتباط دارد که نادر است اما یک بیماری بالقوه کشنده است که می‌تواند بر خون، کبد و مغز کودکان و نوجوانان پس از عفونت ویروسی اثر بگذارد. با انجام درمان، ممکن است کودک خیلی زود پس از دریافت نخستین درمان گاما گلوبولین، بهبود یابد. بیماری کاوازاکی در صورت درمان نشدن به طور میانگین ۱۲ روز طول می‌کشد. البته مشکلات قلبی ممکن است بیشتر طول بکشند.

کنترل مشکلات قلبی

اگر کودکی هر کدام از نشانه‌های بیماری قلبی را داشته باشد، پزشک تستهای پیگیری را انجام می‌دهد تا میزان سلامت قلب را در دوره‌های منظم که اغلب ۶ تا ۸ هفته پس از شروع بیماری، بررسی کند و بعد پس از شش ماه این امر انجام می‌شود.

اگر مشکلات قلبی ادامه یابد، پزشک اطفال، کودک را به متخصص قلب کودکان ارجاع خواهد داد. درمان برای مشکلات قلبی ناشی از بیماری کاوازاکی بستگی به نوع بیماری قلبی موجود دارد. اگر آنوریسم عروق کرونری دچار پارگی شود، درمان عمدتا شامل داروهای ضد انعقادی، قرار دادن استنت یا جراحی بای پس قلب است.

مدت انتظار برای واکسینه شدن

اگر به فرزند شما گاما گلوبولین داده شود، بهتر است حداقل ۱۱ هفته صبر کنید بعد برای واکسن آّبله مرغان یا سرخک، اقدام کنید. زیرا گاما گلوبولین می‌تواند بر نحوه عملکرد این واکسنها تاثیر می‌گذارد.

آنچه باید بدانید

اکثر کودکان مبتلا به بیماری کاوازکی بطور کامل درمان می‌شوند بخصوص آنهایی که در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان می‌شوند. بعضی از افراد بویژه آنهایی که دچار مشکلات قلبی ناشی از بیماری کاوزاکی می‌شوند، احتمالا نیازمند تستهای بیشتر هستند و باید به متخصص قلب ارجاع داده شوند.

ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز

منابع

mayoclinic

webmd

kidshealth

nhs